Układ Regulacyjny II wg FRSc
Drugim spośród pięciu układów regulacyjnych wg Five Regulatory Systems concept (FRSc) jest system wzajemnych zależności biochemicznych i występujące w nim zjawiska zastoju. Za patologie odpowiedzialne są tu zaburzenia gospodarki płynów.
Skąd biorą się problemy
Podobnie jak osteopatia i szereg innych ujęć terapeutycznych, Składowski również szczególną uwagę przykłada do zagadnień związanych z krążeniem płynów w ustroju. Punktem wyjścia dla rozważań o Układzie Regulacyjnym II (w skrócie – Regulator II) jest analiza zjawiska zastoju, czyli sytuacji, w której z jakiegoś powodu krążenie krwi/limfy/płynu zewnątrzkomórkowego w danej przestrzeni staje się utrudnione lub wręcz niemożliwe. Ową przestrzeń nazywa się kompartmentem.
Należy jednak pamiętać, iż kompartment w tym przypadku nie oznacza przewijającego się często w nomenklaturze konkretnego przedziału powięziowego. Analogicznie – nie powinien być kojarzony bezpośrednio ze schorzeniem zwanym zespołem ciasnoty przedziałów powięziowych (ang. compartment syndrome). Składowski proponuje stosować ten termin dużo szerzej pozostawiając dużą dowolność w tym, jaka część ciała, obszar lub narząd znajdzie się w sytuacji utrudnionego odpływu lub dopływu płynów. W takim rozumieniu kompartmentem może się stać zarówno mięsień (lub jego fragment), więzadło, gruczoł, czy nawet kość.
Typowe objawy i rozpoznanie
Obraz kliniczny pacjentów z zaburzeniami charakterystycznymi dla tego Układu Regulacyjnego to przede wszystkim dolegliwości bólowe pojawiające w trakcie początkowego ruchu, który niemal zawsze poprzedzony jest fazą dłuższego bezruchu. Innymi słowy takiej sytuacji, w której zastój płynów w danej okolicy zdążył narosnąć i następnie, wskutek ruchu, sprowokował odpowiedź określonych receptorów nerwowych przewodzących informację bólową. Do tych dolegliwości pretendują więc takie zawody, jak m.in. zawodowi kierowcy, pracownicy biurowi, kasjerzy.
Z obserwacji Składowskiego wynika, iż ten rodzaj zaburzeń bardzo często koreluje z bólem pojawiającym się proksymalnie od ogniska patologii (zastoju). Przykładem choćby dolegliwości w odcinku lędźwiowym kręgosłupa mające swoją przyczynę w kompartmencie poniżej, a zatem w pośladku, udzie, podudziu lub stopie. Niejednokrotnie też w badaniu podmiotowym historia „choroby” okazuje się mieć charakter wstępujący, co oznacza stopniowe przemieszczanie się bólu w czasie od odcinków bardziej dystalnych (np. łydka) do odcinków bardziej proksymalnych (np. odcinek lędźwiowy kręgosłupa) z niejednokrotnie towarzyszącą temu procesowi komponentą neuropatyczną, odpowiadającą często w swej przewlekłej fazie objawom m.in. popularnej rwy kulszowej.
Kogo dotykają zaburzenia
Do cech morfologicznych pacjentów, którzy najczęściej pretendują do zaburzeń z poziomu Układu Regulacyjnego II zaliczamy dużą masę ciała (niekoniecznie oznacza to otyłość) z tłuszczem odkładającym się w większych ilościach na kończynach. W sposobie poruszania takie osoby są zazwyczaj powolne, acz zdecydowane. Skojarzeniowo można porównać tych pacjentów do sportowców uprawiających dyscypliny typu rzut młotem, pchnięcie kulą czy podnoszenie ciężarów.
Terapia wg FRSc
Proponowany proces terapeutyczny w myśl FRSc (Five Regulatory Systems concept) skupia Składowski przede wszystkim na właściwym rozpoznaniu mechanizmu, na drodze którego doszło do zastoju płynów w kompartmencie. Wymagane jest tutaj często uwzględnienie kaskad zjawisk biochemicznych zdeterminowanych m.in. przez różnice ciśnień osmotycznych płynów. Kolejny etap, a więc właściwa terapia polega na wdrożeniu technik o charakterze drenującym, które mają za zadanie opróżnić dany kompartment, przywrócić jego prawidłowe ciśnienie i przepływ krwi wraz z chłonką. Charakter pomocniczy pełnią tutaj techniki z zakresu pinoterapii, igłoterapii, a czasem również hirudoterapii.
Krzysztof Skibiński